Phan Văn Trường (1876- 1933) là một trong những Tiến sĩ luật khoa đầu tiên của Việt Nam, một học giả uyên bác, tinh thông văn hóa kim cổ Đông Tây, có uy tín trong giới trí thức và là một trí thức yêu nước, tiến bộ. Ông là một trong những nhà hoạt động cách mạng kiên cường những năm đầu thế kỷ XX cả trong nước và tại Pari (Pháp) với nghề nghiệp là luật sư và nhà báo. Lễ kỷ niệm 140 năm ngày sinh của Tiến sĩ Phan Văn Trường được tổ chức trang trọng và ấm cúng tại quê nhà của ông ở Phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Luật sư Nguyễn Văn Chiến – Chủ nhiệm ĐLSHN phát biểu tại buổi lễ
Sinh ra trong một gia đình khoa bảng, quê hương có truyền thống yêu nước và hiếu học tại Làng Đông Ngạc ngoại thành Hà Nội, nay là Phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội; chứng kiến cảnh nước mất, nhà tan; quê hương và đất nước đang chìm trong chế độ thực dân thuộc địa nửa phong kiến; Phan Văn Trường sớm ý thức được con đường hoạt động của mình góp phần cứu dân, cứu nước và ông đã không ngừng ra sức học tập. Ông là một trong những người Việt Nam có mặt sớm tại nước Pháp sinh sống và học tập những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Vốn thông minh và chịu khó học tập, ông rất thông thạo tiếng Pháp và giúp đỡ nhiều người Việt Nam tại Pháp trong quá trình hoạt động. Những thập niên đầu của thế kỷ XX hoạt động tại Paris, ông đã ý thức liên kết những người Việt Nam yêu nước, cùng nhà yêu nước Phan Châu Trinh và lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc lúc bấy giờ sáng lập các hội đoàn đầu tiên của Việt kiều yêu nước trên đất Pháp đồng thời có nhiều sự giúp đỡ cho hoạt động của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc khi người hoạt động tại Pháp. Là một trong những Tiến sĩ luật khoa đầu tiên và hoạt động luật sư tại Pháp, ông đã có nhiều đóng góp cho sự công bằng, dân chủ của xã hội được giới trí thức đánh giá cao và là một nhà trí thức yêu nước rất tiến bộ. Phan Văn Trường nghiên cứu chủ nghĩa Mác, nhờ nó mà hiểu rõ sự tiến bộ của xã hội; ông còn cho đăng tác phẩm Tuyên ngôn Đảng cộng sản của C. Mác và Ph. Ăngghen. Sau này, ông còn có công lao trực tiếp truyền bá chủ nghĩa cộng sản ở Việt Nam vào giới học sinh, sinh viên và nhà giáo. Khi về nước, Phan Văn Trường cùng với nhà yêu nước Nguyễn An Ninh chỉ đạo hai tờ La Cloche Fêlée (Chuông rè) và L, Annam (Nước Nam), hai tờ báo này được giới nghiên cứu đánh giá là đã làm danh dự cho làng báo Việt Nam, từ trước đến đó chưa hề thấy có báo đối lập với chính quyền thực dân Pháp mà dũng cảm như thế, văn phong hấp dẫn như thế.
Luật sư Nguyễn Văn Chiến cùng các luật sư đồng nghiệp
dâng hương tại mộ TS. LS Phan Văn Trường
Những thập niên đầu của thế kỷ XX, trong nước có nhiều cuộc cách mạng nổ ra nhưng bị đàn áp đẫm máu khi chưa có một đường lối lãnh đạo đúng đắn. Trước sự kìm kẹp nghiệt ngã của chế độ thực dân trong quá trình hoạt động, Phan Văn Trường đã hai lần bị vào tù, lần đầu cùng với nhà yêu nước Phan Châu Trinh vì âm mưu chính trị chống lại nước Pháp, lần sau vì xúi giục người bản xứ chống đối và dấy loạn. Tuy vậy nhưng bất cứ ở đâu, khi nào; ông vẫn luôn thể hiện lòng nhiệt tình yêu nước, hăng hái, sức tiến hóa chẳng kém gì tuổi thanh xuân. Cuối đời, ông lâm trọng bệnh và qua đời tại Hà Nội, quê hương ông, năm 1933- nay là Phường Đông Ngạc, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội.
Các luật sư và người thân TS. LS Phan Văn Trường
chụp ảnh lưu niệm tại Nhà thờ họ Phan
Để tưởng nhớ nhà cách mạng, nhà trí thức yêu nước tiến bộ, nhà báo, luật sư- Tiến sĩ Phan Văn Trường; ngày 25.9.2016, được sự đồng ý của gia tộc họ Phan tại Hà Nội; Liên đoàn luật sư Việt Nam phối hợp với Báo Tổ quốc của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng Trung tâm Khoa học pháp lý và Quyền tác giả Việt Nam trang trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 140 năm nhằm đúng ngày sinh của ông. Luật sư Nguyễn Văn Chiến là Đại biểu Quốc hội khóa XIV, Phó Chủ tịch Liên đoàn luật sư Việt Nam- Chủ nhiệm Đoàn luật sư thành phố Hà Nội tham dự và phát biểu ý kiến. Cùng dự buổi Lễ kỷ niệm còn có nhiều nhà báo, luật sư, cụ Phan Văn Cao, sinh năm 1920 là cháu của luật sư Phan Văn Trường, anh Phan Quốc Bảo là Trưởng họ Phan tại Hà Nội, con cháu họ Phan và đông đảo những người yêu mến nhà báo, luật sư Phan Văn Trường. Thay mặt cho Liên đoàn luật sư Việt Nam, Luật sư Nguyễn Văn Chiến bày tỏ sự vui mừng, phấn khởi và tự hào với sự cống hiến của luật sư Phan Văn Trường; luật sư Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng luôn biết ơn và ghi nhớ luật sư tiền bối đồng thời đã sưu tầm nhiều tư liệu, hình ảnh lưu giữ về luật sư Phan Văn Trường; nghiên cứu về Phan Văn Trường giúp chúng ta hiểu thêm về Bác Hồ, Đảng ta, dân tộc ta; đội ngũ luật sư Việt Nam luôn không ngừng phấn đấu, học tập noi theo tấm gương và vinh danh nhà báo, luật sư- Tiến sĩ Phan Văn Trường, cống hiến trong nghề nghiệp của mình góp phần bảo vệ công lý, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam XHCN ./.
Luật sư. Lê Đăng Tùng- Đoàn luật sư thành phố Hà Nội
